3 kwietnia Związek Stowarzyszeń Praskich wystosował list do Małgorzaty Zakrzewskiej, przewodniczącej Komisji Kultury Rady Miasta Stołecznego Warszawy.

Zwracamy się do Pani w związku z planowaną na jednej z najbliższych sesji Rady Warszawy dyskusją, dotyczącą lokalizacji powołanego uchwałą z dnia 21 września 2006 r. Muzeum Warszawskiej Pragi jako oddziału Muzeum Historycznego m.st. Warszawy. Liczymy na poparcie Pani dla jednoznacznego określenia lokalizacji Muzeum przy ul. Targowej 50/52 oraz przyznanie tej ważnej inwestycji odpowiedniego do potrzeb budżetu i wysokiego priorytetu w planach inwestycyjnych m.st. Warszawy.

Stowarzyszenia tworzące Związek Stowarzyszeń Praskich, jako forum współpracy pomiędzy działającymi na Pradze organizacjami społecznymi, od kilkunastu lat zabiegały o powstanie placówki muzealnej poświęconej historii Pragi. Praga jest obszarem najdawniejszej działalności osadniczej na terenach obejmujących dzisiejszą Warszawę, a jej historia warta jest niewątpliwie upowszechniania. Dodać należy, że dzisiejsza Praga jest niezwykle uboga w miejskie placówki kulturalne. Obecnie realna stała się możliwość powstania muzeum na miarę ambicji i oczekiwań zabiegających o to praskich organizacji społecznych.

Od ponad roku prowadzone były przygotowania do ulokowania siedziby przyszłego Muzeum Pragi w kamienicach przy ul. Targowej 50/52. Jest to lokalizacja optymalna. Kompleks tworzących tę nieruchomość kamienic to budynki pokazujące na swoim przykładzie historię osadnictwa przy głównej, do dziś, ulicy Pragi. Najstarsza kamienica pamięta początki XIX w. (1818-19), druga powstała w 1829-30 roku, trzecia, najwyższa, pochodzi z 1873 roku. W podwórzu znajduje się oficyna z zachowanym wraz z polichromiami żydowskim domem modlitwy. Jest to gotowy "eksponat" przyszłego muzeum, bowiem historia Pragi jest nierozerwalnie związana z historią jej żydowskiej społeczności. Wiemy, jak niewiele reliktów tej przeszłości przetrwało w Warszawie wojnę i późniejsze lata.

W ubiegłym roku zaawansowane zostały znacznie prace nad urzeczywistnieniem powstania muzeum. Na potrzeby przyszłego Muzeum zostały wykonane: inwentaryzacja budowlana obiektów zabytkowego zespołu przy ul. Targowej 50/52, ekspertyza konserwatorska budynku oficyny z polichromiami, ekspertyza stanu zachowania oficyny, zrealizowano też wstępne prace konserwatorskie polegające na odsłonięciu, ocenie stanu zachowania, oczyszczeniu i zabezpieczeniu polichromii w oficynie. Opracowano również studium historyczne posesji. Powołany w ramach Muzeum Historycznego zespół opracował wstępne założenia programowe i schemat organizacyjny przyszłego muzeum.

W maju ubiegłego roku nieoczekiwanie na Radzie Dzielnicy Praga Północ pojawiła się propozycja konkurencyjnej lokalizacji muzeum przy ul. Strzeleckiej (Pałacyk Konopackiego). Związek Stowarzyszeń Praskich skierował do radnych pismo, w którym poparliśmy dotychczasową lokalizację. Mieliśmy także możliwość wystąpienia na sesji Rady i przekonania radnych, także z klubu, który wniósł pod obrady konkurencyjną lokalizację. Efektem stało się przyjęcie prawie jednogłośnie uchwały nr XLV/205/06 z dnia 10 maja 2006 r., popierającej powstanie Muzeum Pragi i wskazującej obie lokalizacje. Wybór pozostawiony zatem został odpowiedzialnym za projekt muzeum jednostkom na podstawie obiektywnych kryteriów merytorycznych.

W dniu 19 czerwca br. odbyła się wizja lokalna w obu zaproponowanych obiektach, w której uczestniczyli przedstawiciele władz dzielnicy, Biura Kultury Urzędu m. st. Warszawy, Stołecznego Konserwatora Zabytków i Muzeum Historycznego m. st. Warszawy. Wyniki wizji lokalnej na obu posesjach w sposób jednoznaczny wskazują lokalizację przy ul. Targowej 50/52, jako najkorzystniejszą dla celów przyszłego muzeum. Dla Związku Stowarzyszeń Praskich argumenty są zupełnie oczywiste. Nieruchomość przy ul. Targowej jest położona optymalnie z punktu widzenia dostępności, promocji samego Muzeum, a za jego pośrednictwem także Pragi. Sąsiedztwo Bazaru Różyckiego, będącego jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli Pragi, ale także wielu innych cennych zabytków, m. in. rewitalizowanej ulicy Ząbkowskiej, daje szansę na stworzenie masy krytycznej, ożywiającej ruch turystyczny będący szansą rozwojową Pragi. Powierzchnia budynków (1696,22 m2), wraz z możliwością realizacji współczesnego, uzupełniającego kompleks pawilonu od strony Bazaru (ok. 1200 m2) pozwala na pełną realizację potrzeb muzeum w zakresie magazynowania i opracowania zbiorów, ekspozycji stałej i czasowej, działalności edukacyjnej i naukowej w rozmaitych, współczesnych i atrakcyjnych formach. Co warte podkreślenia, same budynki stanowią wart ekspozycji relikt historii Pragi, który bez znalezienia dla tych obiektów funkcji publicznej i pilnego remontu także możemy stracić. Znajdujące się na posesji przy ul. Targowej 50/52 trzy frontowe kamienice, oficyna w podwórzu z unikatowymi polichromiami w dawnej modlitewni oraz brukowane podwórze zostały wpisane do rejestru zabytków pod numerem A-64 (decyzja z dn. 19.01.2001 r.) i jako takie należą do najcenniejszych obiektów dziedzictwa materialnego Pragi. Wreszcie, Muzeum Warszawskiej Pragi dokumentować będzie historię całej Pragi, a nie tylko Pragi Północ i lokalizacja przy ul. Targowej, na przedłużeniu ciągu ul. Grochowskiej, wzdłuż której zgromadzone są liczne zabytki tej części miasta jest także z tego powodu uzasadniona.

Niestety, we wrześniu ubiegłego roku, w toku prowadzonej kampanii przed wyborami samorządowymi, na kolejnej sesji Rady Dzielnicy Praga Północ przeforsowano mimo sprzeciwu radnych opozycyjnych, tym razem nie udzielając prawa głosu obecnym na sali przedstawicielom Związku Stowarzyszeń Praskich, poparcie Rady dla lokalizacji przy ul. Strzeleckiej. O ile w maju można było inicjatywę tę uznać za efekt niewiedzy na temat stanu prac nad Muzeum Pragi, o tyle to ostatnie działanie odbieramy jako sabotaż całej idei Muzeum, genezę takiego działania dostrzegając w osobistych ambicjach i resentymentach wnioskodawców. Efektem stało się wykreślenie wskazania lokalizacji z treści podejmowanej kilka dni później uchwały Rady Warszawy nr LXXXI/2590/2006 z dnia 21 września 2006 r. powołującej Muzeum Warszawskiej Pragi. Wobec braku tej podstawowej decyzji, prace de facto zostały wstrzymane na pół roku.

To wielka strata dla całej społeczności Pragi.

Dlatego zwracamy się do Pani Przewodniczącej z prośbą o pomoc w przecięciu tego jałowego, nie wnoszącego niczego do idei powstania Muzeum, sporu i wskazania jednoznacznie i ostatecznie lokalizacji Muzeum przy ul. Targowej 50/52. Wraz z  uchwaleniem budżetu Muzeum na bieżący rok pozwoli to uruchomić prace przygotowawcze, organizację konkursu architektonicznego na adaptację i rozbudowę kompleksu, szczegółowe plany ekspozycji etc. Idea ta cieszy się szerokim poparciem praskich organizacji społecznych, których dorobek w zakresie działalności na rzecz Pragi daje pełną podstawę do domagania się prawa głosu w tak istotnej kwestii.

W obecnej kadencji samorządu przypada 360. rocznica nadania przez króla Władysława IV praw miejskich Pradze. Szansa, że rocznicę tę będziemy mogli uczcić w budynku Muzeum Warszawskiej Pragi niebezpiecznie się odsuwa. Jedynie nadanie obecnie wysokiego priorytetu tej inwestycji daje szansę na otwarcie Muzeum w 2008 r.

List podpisali prezesi: Związku Stowarzyszeń Praskich, Towarzystwa Przyjaciół Pragi, Koła Wychowanków Władysława IV, Stowarzyszenia ul. Szerokiej, Stowarzyszenia Kupców Bazaru Różyckiego, Fundacji Na Starej Pradze, Stowarzyszenia Monopol Warszawski, Fundacji Panda, Stowarzyszenia "Otwarte Drzwi", Wyższej Szkoły Menadżerskiej i Stowarzyszenia Pracownie Twórcze Lubelska 30/32.