Rodzina: Marzanowate (Rubiaceae)
Synonim: Czepota puszysta
Angielski: Cat`s claw
Niemiecki: Katzenkralle
Hiszpański: Una de gato
Jest to potężna liana do 30 m wysoka o mocno rozgałęzionych zdrewniałych pędach do 30 cm grubych. Liście ma owalne,
ciemnozielone, naprzeciwległe o zaostrzonej końcówce i długości do 10 cm. U nasady liści znajdują się bardzo ostre i lekko
zakrzywione ciernie, które ułatwiają przyczepianie się liany do drzewa będącego jej podporą. Od tych wygiętych cierni roślina
otrzymała nazwę - koci pazur.
Czepota puszysta ma drobne białe lub żółte kwiaty zebrane w niewielkie główki o przyjemnym cynamonowym zapachu. Kwitnie od
października do listopada, a owocuje w grudniu. Owocem jest torebka do 1 cm długa zawierająca drobne oskrzydlone nasiona
rozsiewane przez wiatr. Korzenie rośliny są długie, rozgałęzione w częściach końcowych, osadzone płytko pod ziemią, tuż pod
warstwą obumarłych butwiejących liści drzew rosnących w deszczowych lasach Ameryki. Aby osiągnąć dojrzałość roślina potrzebuje
20 lat. Czepota puszysta występuje głównie w Peru, ale także na kontynentalnej części Ameryki Środkowej. Na tych samych
obszarach rośnie także spokrewniona z nią czepota gujańska - także nazywana kocim pazurem. Jej liście stosują Indianie do
leczenia ran.
Inną bardziej znaną rośliną z rodziny marzanowatych jest czepota gambirowa gambir rosnąca na wyspach Archipelagu Malajskiego.
Z jej liści i pędów otrzymuje się poprzez ekstrakcję gorącą wodą i wysuszenie wyciągu preparat garbnikowy zwany gambirem, albo
katechu gambirowym lub żółtym. Jest on stosowany w lecznictwie, farbiarstwie i garbarstwie. Odwar z liści tej rośliny jest
używany przez tubylców do leczenia biegunek.
W rejonie tym można jeszcze spotkać następujące rośliny z tej rodziny:
-
czepota chińska, która ma właściwości przeciwgorączkowe;
-
czepota, która poprawia przemianę materii i "czyści krew";
-
czepota stosowana jako lek przeciwreumatyczny;
-
czepota ma słabe działanie cytostatyczne;
-
czepota występuje w Japonii i ma wpływ na krążenie krwi, czas i tempo skurczów serca, obniża ciśnienie oraz hamuje
agregację płytek krwi.
Głównym surowcem leczniczym czepoty puszystej jest skóra z korzeni (jej wewnętrzna warstwa, a dodatkowo młode pędy i liście.
W korzeniu występują pentacykliczne alkaloidy oksyndolowe, a także takie substancje czynne jak: speciofilina, rynchofilina,
mitrafilina, unkaryna F, pteropodyna, izomitrafilina i izopteropodyna w łącznej ilości od 0,5 - 3 %. W liściach i pędach
znaleziono śladowe ilości alkaloidu indolowego o nazwie akuamigina, a także glikozydy kwasu chinowinowego, wielohydroksylowe
triterpeny, steroidy (beta - sitosterol, kampesterol, stigmasterol) oraz inne związki jak epikatechina i procyjanidyna.
W tym miejscu dodajmy, że czepota puszysta z lasów Ameryki występuje w dwóch odmianach. Oprócz wyżej opisanej spotyka się
odmianę nie posiadającą pentacyklicznych alkaloidów oksyndolowych, zawierającą zaś inne alkaloidy i substancje organiczne nie
mające właściwości leczniczych. Kupując więc w Europie surowiec z przypadkowego źródła można nabyć produkt bezwartościowy,
dlatego należy nabywać koci pazur od znanych firm farmaceutycznych. W miastach peruwiańskich miejscowi uzdrowiciele i zielarze
z łatwością odróżniają odmianę leczniczą, której korzenie nazywają "saventaro".
Preparaty z kociego pazura działają w następujących kierunkach leczniczych:
Zwiększają fagocytozę, czyli proces wychwytywania, pochłaniania i trawienia szkodliwych drobnoustrojów i obcych cząstek
wnikających do organizmu przez leukocyty. Następuje więc wzrost odporności organizmu i zabezpieczenie przed infekcjami.
Jest to tak ważne dla zachowania zdrowia, że dr Andrew Well w "Health and Healing" z 1988 r napisał " Twój układ
odpornościowy stanowi powierzchnię oddzielającą Ciebie od środowiska. Jeśli jest zdrowy i właściwie spełnia swoje zadanie,
styczność z zarazkami nie powoduje zakażeń, z alergiami - reakcji alergicznych, z czynnikami rakotwórczymi - raka. Zdrowy
układ odpornościowy to fundament dobrego zdrowia"
Zwiększają przyrost limfocytów T i B, a hamują wzrost wirusowo zmienionych chłoniaków i komórek białaczkowych nie osłabiając
ich żywotności
Zmniejszają poziom cholesterolu w osoczu krwi (sitosterol)
Obniżają poziom cukru we krwi (epikatechina)
Ułatwiają regenerację komórek wątroby (katechina)
Uszczelniają ścianki włosowatych naczyń krwionośnych i funkcjonowanie układu krążenia
Hamują powstawanie wolnych rodników tlenowych, w więc zapobiegają nowotworom
Hamują agregację czyli sklejanie się płytek krwi, przeciwdziałają zakrzepicy
i obniżają ciśnienie krwi (rynchofilina)
Z powyższego widać, że preparaty z kociego pazura mają niezwykle wszechstronne działanie i zapewne z tego powodu porównuje się
je do preparatów innej rośliny południowo-amerykańskiej jaką jest drzewo Pau D`arco, posiadające również niezwykłe właściwości
lecznicze, a opisane już w naszym kąciku. Ze względu na częściową komplementarność, ale i zgodność działania niektórych
substancji leczniczych tych roślin na organizm ludzki - warto zażywać je przemiennie.
Przetwory z kociego pazura stosuje się w następujących jednostkach chorobowych:
-
we wszelkich chorobach zakaźnych na tle wirusowym, przewlekłych infekcjach bakteryjnych, oraz zakażeniach drożdżakami.
Literatura opisuje tu szczególną przydatność w leczeniu półpaśca, opryszczki narządów płciowych, oraz HIV
-
w dnie moczanowej (szczególna skuteczność)
-
w chorobie reumatycznej i zapaleniu torebki maziowej (szczególnie, gdy źle znoszone są leki syntetyczne)
-
we wszelkich stanach nieżytowych żołądka i jelit. Wymienia się tu często wrzody żołądka i dwunastnicy, zapalenie
okrężnicy, zapalenie uchyłka, choroba Leśniewskiego-Crohna, brak równowagi flory jelitowej, zespół jelita nadpobudliwego,
przetoki, różne rozstroje jelitowe, gdy inne środki są nieskuteczne, hemoroidy itp.
-
w zaburzeniach hormonalnych u kobiet (nieregularne i bolesne miesiączkowanie, zespół napięcia przedmiesiączkowego).
Obserwowano tu szczególną skuteczność
-
w chorobach nowotworowych, a także do leczenia skutków naświetlań promieniotwórczych, oraz chemioterapii
-
w zapaleniu dróg moczowych i przeroście gruczołu krokowego
-
w liszaju rumieniowatym
-
w zapobieganiu zawałom serca (zmniejsza poziom cholesterolu w osoczu krwi oraz hamuje agregację płytek krwi)
-
w chorobach alergicznych
-
w leczeniu cukrzycy
-
w zespole zmęczenia przewlekłego i depresjach organicznych
Dawkowanie:
Odwar z korzenia czepoty puszystej należy sporządzać przez zalanie 1/2 łyżki stołowej (około 10 g) surowca dwoma szklankami
zimnej wody i ogrzewanie do t = 80 C (nie gotować) i utrzymywanie tej temperatury przez 50 - 60 min.
Następnie należy odwar odcedzić i uzupełnić wodą do 2 szklanek. Pić 3 x dz. przed posiłkami po 1/4 szklanki odwaru
uzupełniając go wodą do 1/2 szklanki.
Dawka w postaci kapsułek powinna wynosić 3 - 6 g dziennie. Przy bardzo zaawansowanych zmianach patologicznych można
ją powiększyć maksymalnie do 20 g dziennie.
Przeciętnie - dla dorosłych wynosi ona leczniczo 2 kapsułki 3 x dz. lub
zapobiegawczo 1 kapsułka 3 x dz.
Dla dzieci do lat 12 powinna wystarczyć 1 kapsułka 3 x dz.
Preparaty należy zażywać 1/2 godz. przed posiłkami popijając szklanką ciepłej wody. Są one mało toksyczne i mogą być komponowane
z innymi lekami. Czas kuracji trwa zwykle
od 2 - 4 tygodni.
W Polsce można spotkać różne postacie preparatów z kociego pazura. Są one zwykle produkcji austriackiej, amerykańskiej i
peruwiańskiej (redystrybucja poprzez Wielką Brytanię).
Na koniec warto jeszcze opisać historię stosowania Una de gato. W górach Peru Indianie ze szczepu Aszaninka zbierali korzeń i
korę z pnącej liany Una de gato i leczyli nią najcięższe choroby. Dziś w całej Ameryce Południowej i Środkowej herbatka i kapsułki z tej rośliny
używane są jako lek na nowotwory, artretyzm, wszelkie nieżyty jelit i zaburzenia hormonalne u kobiet.
Badania nad tą rośliną rozpoczęto w latach 70 w Peru, Austrii, Niemczech, Anglii, na Węgrzech i we Włoszech. Są one prowadzone
do dziś i dowodzą, że koci pazur jest skutecznym lekiem w szerokiej gamie ww. schorzeń.
W Austrii dr Klaus Keplinger wyodrębnił z korzenia Uncaria Tomentosa 6 alkaloidów oksyndolowych udowadniając, że 4 z nich
wybitnie pobudza układ odpornościowy.
W lipcu 1989 r naukowiec ten otrzymał z tego tytułu patent nr 484 49 01,
a w lipcu 1990 r drugi patent o nr 494 07 25. Objaśniają one w jaki sposób zostały wyodrębnione powyższe alkaloidy. Pasjonującą
była informacja o tym, że przy pomocy preparatu o nazwie KRALLENDOM (z korzenia Uncaria Tomentosa) dr Keplinger zdołał cofnąć
rozwój AIDS i raka u większości swoich pacjentów.
W Szkole Tradycyjnej Medycyny Chińskiej badania nad kocim pazurem potwierdziły jego właściwości przeciwdziałania tworzeniu się
skrzepów krwi, dzięki czemu jest on przydatny w zapobieganiu zawałom serca, wylewom krwi do mózgu oraz w hamowaniu tworzenia się
osadów na ściankach tętnic.
Wygląda więc na to, że jeszcze raz ludzie starożytnych kultur zadziwiają nas współczesnych ludzi znajomością przyrody. Żyjąc
z nią w stałym kontakcie umieli oni lepiej od nas wykorzystywać jej dary do leczenia swoich przypadłości. No cóż, my
poszliśmy głównie w kierunku ... pastylki syntetycznej.