Program opieki nad zabytkami

Tylko do 5 marca będzie konsultowany Program opieki nad zabytkami, przygotowany przez Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków. Ma on obowiązywać w latach 2010-2013, ale niektóre zadania rozpisano w nim aż do roku 2020. Po dwóch latach ma nastąpić weryfikacja realizacji projektów i osiągniętych celów strategicznych, a są nimi: włączanie mieszkańców Warszawy do opieki nad zabytkami i podnoszenie ich świadomości, tworzenie trwałych warunków do poprawy stanu zachowania dziedzictwa, eksponowanie i wykorzystanie walorów zabytkowych do budowania tożsamości i dumy mieszkańców, wykorzystywanie i udostępnianie zabytków na cele społeczne, w tym kulturalne i edukacyjne dla mieszkańców i turystów.

Ważne jest rozróżnienie pomiędzy ochroną zabytków a opieką nad nimi. Ochroną zajmuje się urząd konserwatora, opieka należy do właściciela obiektu i społeczników wrażliwych na wartości zabytkowej architektury. Dlatego w projekcie duży nacisk położono na aktywizację samych warszawiaków, poprzez zajęcia plenerowe, debaty, szkolenia, wydawnictwa informacyjne. Program zakłada też zwiększenie liczby tzw. społecznych opiekunów zabytków. Na razie jest ich dopiero kilku, ale ta liczba może się szybko zwiększyć o osoby, które w ostatnim czasie ukończyły kurs prowadzony przez Stowarzyszenie Creo z Pragi Południe i zdały stosowny egzamin. Przewidziane są kolejne tego rodzaju szkolenia.

Nie zapomniano także o projektach lokalnych, wpisujących się w przyjęte priorytety. I tak, np. na Targówku ma zostać utworzony Warszawski Park Archeologiczny - Grodzisko na Bródnie, a na Białołęce przewidziano odrestaurowanie i konserwację kapliczek dla potrzeb turystycznych i edukacyjnych.

Realizatorami programu, oprócz poszczególnych biur urzędu miasta, mają być organizacje pozarządowe i mieszkańcy stolicy. Dużo zależeć będzie od dzielnic, bowiem każda z nich w oparciu o niniejszy program powinna stworzyć rodzaj dzielnicowego programu opieki nad zabytkami, wpisując swoje działania w wyznaczone priorytety. Burmistrzowie dzielnic powinni wskazać osoby odpowiedzialne za koordynację działań związanych z realizacją dzielnicowego programu opieki nad zabytkami oraz współpracę przy realizacji programów ogólno miejskich, obejmujących teren danej dzielnicy.

Nie będzie to jednak proste. Już podczas sporządzania założeń programu, konsultowano je najpierw z dzielnicami, napotykając na duży opór przed współpracą. Na pochwałę Biura Stołecznego Konserwatora Zabytków zasłużyły sobie tylko urzędy Białołęki i Ochoty. Jak na osiemnaście stołecznych dzielnic, to raczej symboliczny wynik.

Pierwsze, wstępne jeszcze recenzje projektu Programu opieki nad zabytkami nie są nazbyt entuzjastyczne. Zespół Opiekunów Kulturowego Dziedzictwa Warszawy zwraca uwagę na zbyt wysoki poziom ogólności założeń i celów, pozwalający na ich dowolną interpretację.

Towarzystwo Opieki Nad Zabytkami docenia wysiłek włożony w przygotowanie programu, jednak z jego inicjatywy Komisja Dialogu Społecznego przy Stołecznym Konserwatorze Zabytków, złożona z przedstawicieli organizacji społecznych, podjęła uchwałę o konieczności zorganizowania spotkań konsultacyjnych w poszczególnych dzielnicach jeszcze przed zatwierdzeniem końcowej wersji dokumentu. Pani konserwator Ewa Nekanda-Trepka jest temu przeciwna, ponieważ wydłuży to proces przygotowania programu, ale ostateczna decyzja w tej sprawie jeszcze nie zapadła. Ponieważ od uchwalenia w roku 2003 ustawy nakładającej na miasta obowiązek sporządzania stosownych dokumentów minęło już kilka lat, wydaje się, że warto poświęcić kilka dodatkowych miesięcy, jeśli ma to posłużyć lepszemu jego przygotowaniu.

Najprawdopodobniej słabym punktem Programu opieki nad zabytkami będzie także zbyt ogólnikowy opis finansowania zawartych w nim projektów. Być może także dlatego Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków zamierza zabiegać o zmianę sposobu finansowania ochrony zabytków w Warszawie, zapewniający stały dopływ odpowiednich środków. Można to osiągnąć przy założeniu, że miasto co roku na ten cel przeznaczałoby zaledwie 0,02 procent swojego budżetu.

Do Programu opieki nad zabytkami można zgłaszać uwagi i wnioski, a także własne projekty wpisujące się w przyjęte priorytety, wraz z określeniem źródła ich finansowania.

Projekt jest dostępny w internecie pod adresem: www.um.warszawa.pl/konsultacjespoleczne/


Kr.

6226