Nowa Gazeta Praska

Do go�cinnej kawiarni Sens Nonsensu przy Wile�skiej zawita� Departament Propozycji - forum prezentacji pomys��w w ramach festiwalu "Warszawa w budowie", zorganizowanego przez Muzeum Sztuki Nowoczesnej. Swoje projekty dla Pragi m�g� zg�osi� ka�dy - profesjonalista czy amator, aktywista, teoretyk, organizacja czy wolny strzelec, odpowiadaj�c na pytanie postawione przez organizator�w: Jak "przeprojektowa�" Warszaw�, by �ycie w niej sta�o si� lepsze?

Wi�kszo�� zg�oszonych propozycji, w mniejszym lub wi�kszym stopniu, dotyczy�a rewitalizacji spo�ecznej. Cz�� z nich to koncepcje nie nowe, kt�re jednak wci�� nie mog� si� przebi� przez barier� niemo�no�ci.

Na wst�pie Dom Kultury "Praga" zaimprowizowa� wyst�p dziewczynek ucz�cych si� gry na b�bnach. Z tym te� by�a zwi�zana propozycja. Na zaj�cia na D�browszczak�w przychodz� tylko dzieci z Nowej Pragi. Aleja Solidarno�ci i linia kolejowa stanowi� trudn� do pokonania barier�. Podobne zaj�cia mo�na by organizowa� dla dzieci na Starej Pradze, gdyby znalaz� si� tam odpowiedni lokal.

Koncepcja bardziej lokalnych o�rodk�w kultury dla lokalnej spo�eczno�ci zaczyna wygrywa� z ide� jednego, centralnego domu kultury. Tak� propozycj� jest spo�eczny projekt zagospodarowania Pa�acyku Konopackiego. Na pomys� o�ywienia XIX-wiecznego pa�acyku na rogu ul. �rodkowej i Strzeleckiej wpad�a grupa architekt�w, artyst�w, socjolog�w, spo�ecznik�w podczas mi�dzynarodowej akcji "The Knot", kt�ra odby�a si� w tym w�a�nie miejscu w lipcu ubieg�ego roku. Wtedy to na dwa tygodnie udost�pniono ogr�d artystom z ca�ego �wiata. Od rana do nocy odbywa�y si� tu m.in. warsztaty dla dzieci z okolicy, koncerty, wyk�ady. Poza tym, w trakcie akcji powstawa� projekt rewitalizacji zrujnowanego pa�acyku, kt�ry znalaz� swoj� kontynuacj�. Uczestnicy warsztat�w za�o�yli grup� "Precel", czyli Praskie Centrum Rewitalizacji Spo�ecznej oraz zorganizowali w listopadzie 2010 konferencj� po�wiecon� projektowi rewitalizacji Pa�acyku Konopackiego. Mog�yby si� tam znale�� funkcje socjalno-kulturalne: przedszkole s�siedzkie, otwarta restauracja (z mo�liwo�ci� organizowania np. warsztat�w kulinarnych), pralnia publiczna, warsztat rowerowy, szko�a rzemios�, inkubator idei.

Szalenie wa�ne dla spo�eczno�ci jest otwarcie na sta�e ogrodu przy pa�acyku. Do tej pory dzia�o si� to tylko incydentalnie. By� mo�e by�oby to mo�liwe pod warunkiem zapewnienia sta�ej opieki nad terenem. Zarysowa�y si� jednak spore rozbie�no�ci, tak w kwestii szacunkowej kwoty adaptacji budynku, jak i mo�liwo�ci pozyskania na ten cel �rodk�w zewn�trznych. Koszty oszacowa� rzeczoznawca dla Biura Funduszy Europejskich - trudno z tym dyskutowa�, jednak kwota 20 mln autorom koncepcji, w tym czynnym architektom i urbanistom, wydaje si� wci�� zbyt wysoka. Wyliczyli, �e nie musia�aby ona przekroczy� 7 mln. Pa�acyk zosta� w latach 20. zakupiony przez miasto na cele spo�eczne i tak powinno pozosta�. Katarzyna ��giewicz, wiceburmistrz dzielnicy stwierdzi�a, �e nie ma mo�liwo�ci sfinansowania tej inwestycji z jakichkolwiek miejskich lub dzielnicowych funduszy, nieop�acalne jest te� sugerowane przez stron� spo�eczn� partnerstwo publiczno-prywatne. Sprzeda�, cho� wci�� rozwa�ana, te� raczej nie wchodzi w gr�. Mo�liwe b�dzie skorzystanie z funduszy europejskich, ale w kolejnej perspektywie finansowej, czyli od 2014. Te informacje sta�y jednak w sprzeczno�ci z danymi uzyskanymi na zesz�otygodniowym spotkaniu dot. Pa�acyku w Urz�dzie Marsza�kowskim. Pa�acyk zg�oszono do programu "Jessica" umo�liwiaj�cego pozyskanie d�ugoletnich po�yczek na rewitalizacj� obiekt�w zabytkowych w miastach. Pani burmistrz podkre�la�a, �e powinno to by� miejsce otwarte, s�u��ce mieszka�com, ale daj�ce si� utrzyma�, np. centrum aktywizacji kobiet praskich - dla mam z dzie�mi.

Tomasz Peszke z Praskiego Stowarzyszenia Mieszka�c�w "Micha��w" przedstawi� koncepcj� zagospodarowania M�yna Michla na potrzeby spo�eczno-kulturalne. Koncepcja jest prac� dyplomow� arch. Karola Langie. Na tym terenie mia�oby si� znale�� m.in. centrum kultury, mediateka, centrum sportu, a tak�e obiekty komercyjne, sklepy. Projekt zawiera te� alternatywny przebieg planowanej Trasy �wi�tokrzyskiej oraz zmiany jej parametr�w tak, aby by�a to ulica miejska, a nie trasa przelotowa. Obecnie przyj�ty projekt zagra�a zabytkowemu budynkowi m�yna, a tak�e cz�ci jedynego w tej okolicy parku przy ul. Kaw�czy�skiej.

Pani burmistrz zgodzi�a si�, �e przebieg trasy powinien by� inny. Zapewni�a te�, �e trwaj� rozmowy z potencjalnymi inwestorami. By� mo�e znajdzie tu sw� siedzib� szko�a wy�sza o profilu artystycznym. Wraz z powstaniem "centrum kreatywno�ci" przy ul. Targowej Praga sta�aby si� dzielnic� kreatywn� - rozmarzy�a si� Kataryna ��giewicz.

Obie koncepcje zagospodarowania obiekt�w zabytkowych nie powsta�y wczoraj, s� dyskutowane po raz kolejny, a tymczasem same zabytki niszczej�. Pa�acyk Konopackiego grozi zawaleniem. Zarz�d Gospodarowania Nieruchomo�ciami, zarz�dzaj�cy tymi nieruchomo�ciami, nie ma odpowiednich �rodk�w ani pomys�u na ich skuteczne zabezpieczenie. Tak�e niewystarczaj�c� trosk� wykazuj� s�u�by Sto�ecznego Konserwatora Zabytk�w. A kto, jak nie w�adze miasta, powinien dba� o zabytki? Podobno wszystko rozbija si� o pieni�dze. Bud�et dzielnicy nie pozwala na stworzenie funduszu remontowego. Mog�yby go zasila� �rodki ze sprzeda�y niekt�rych nieruchomo�ci, ale wp�ywy z tego tytu�u s� zbyt ma�e w stosunku do potrzeb. Przeznaczony do sprzeda�y budynek przy Targowej 21 rzeczoznawca wyceni� jedynie na 2 mln z�otych. St�d rozterki i dramatyczne wybory.

Kolejn� propozycj� dla Pragi przedstawi�a Marlena Happach ze Stowarzyszenia Odblokuj, zrzeszaj�cego architekt�w, urbanist�w, projektant�w, grafik�w, socjolog�w, dla kt�rych miasto jest fascynuj�cym polem analiz i interwencji, mog�cych wp�ywa� na popraw� jako�ci �ycia. Przypomnijmy, �e Marlena Happach jest laureatka drugiej nagrody za prac� "Wile�ska - tw�j kawa�ek miasta" w ramach polskiej edycji architektonicznego konkursu EUROPAN 2010. Jak podejrzewali sceptycy - nagrody rozdano, a projekty od�o�ono na p�k�. Jednak sami laureaci nie sk�adaj� broni. Wsp�lnie z mieszka�cami przygotowali niskokosztowe projekty czterech praskich podw�rek: przy R�wnej 21, �rodkowej 12. Stalowej 27 i Naczelnikowskiej 50. Pozyskali te� sponsor�w - Fundacj� Batorego, Centrum Komunikacji Spo�ecznej oraz przedsi�biorc�w. Dzi�ki temu mo�na by�o na podw�rkach przeprowadzi� warsztaty dla mieszka�c�w oraz dla m�odych architekt�w z kraju i zagranicy, opracowa� projekty i przeprowadza� ich realizacj�. W wyniku dzia�a� przygotowawczych powsta�y niebanalne pomys�y na o�ywienie przestrzeni podw�rek. Przy R�wnej np. zaaran�owano j� jako wn�trze nieistniej�cego ju� domu, przy Stalowej zastosowano podzia� pod wzgl�dem wieku, za� podw�rko przy Naczelnikowskiej od g�o�nej ulicy maj� oddzieli� gabiony, czyli kosze ze stalowej siatki wype�nione kamieniami, kt�re mo�na ustawia� jedne na drugich w formie muru.

Wybrano podw�rka, na kt�rych jest du�o dzieci, a po s�siedzku dzia�aj� Ognisko Wychowawcze im. Kazimierza Lisieckiego "Dziadka", Stowarzyszenie "Serduszko dla dzieci" oraz stowarzyszenie Grupa Pedagogiki i Animacji Spo�ecznej Praga P�noc. Dzi�ki temu praca z mieszka�cami jest prowadzona na bie��co, a wypracowane wsp�lnie koncepcje s� zgodne z ich potrzebami. Co jednak najwa�niejsze - projekty, dzi�ki zapewnionemu finansowaniu, maj� realne szanse na realizacj�. Zagospodarowania podw�rek dotyczy tak�e program Zielone Podw�rka Zwi�zku Stowarzysze� Praskich. Tu g��wny nacisk po�o�ono na aktywizacj� samych mieszka�c�w. We wsp�pracy z nimi studenci SGGW wykonali projekty kilkunastu podw�rek. Brak finansowania spowodowa� jednak, �e wielu mieszka�c�w si� zniech�ci�o. Nie pom�g� sprawie fakt, �e przygotowane przez Zarz�d Gospodarowania Nieruchomo�ciami projekty podw�rek, na kt�re uzyskano dofinansowanie z Biura Ochrony �rodowiska, w wi�kszo�ci nie bior� pod uwag� wykonanej dot�d pracy, a cz�sto s� sprzeczne z potrzebami mieszka�c�w.

Na spotkaniu projekt REBLOK, dotycz�cy rewitalizacji blokowisk przedstawili te� go�cie z Targ�wka: wiceburmistrz Krzysztof Miko�ajski oraz Hanna Nowak-Radziejowska.

Sw� propozycj� tw�rczego radzenia sobie z problemami go�cie z Targ�wka zaadresowali szczeg�lnie do urz�dnik�w z innych dzielnic. Z obserwacji, �e tzw. twarda rewitalizacja, czyli renowacja budynk�w, nie wystarcza do integracji spo�ecznej mieszka�c�w, wyros�a potrzeba czerpania z najlepszych wzorc�w radzenia sobie z tym problemem. St�d pomys� mi�dzynarodowej konferencji z udzia�em go�ci z Berlina oraz warsztat�w z udzia�em mieszka�c�w. Oswaja� blokowisko mo�na na wiele sposob�w - przez pokazy film�w na dachu, obserwacje nieba przez teleskop, wsp�lne sadzenie kwiat�w. Mieszka�cy tworzyli te� np. projekty poczt�wki z Targ�wka.

W wyniku tych dzia�a� we wsp�pracy z Towarzystwem Inicjatyw Tw�rczych "�" urz�d dzielnicy pozyska� z Unii Europejskiej fundusze na kolejne projekty. W Parku Br�dnowskim w�a�nie powstaje recyklingowa instalacja artystyczna dla dzieci. S� prowadzone rozmowy z sieci� IKEA, potencjalnym partnerem strategicznym do dalszych dzia�a�. Na sta�e ma pozosta� kino na dachu. St�d te� modelowe konsultacje spo�eczne prowadzone we wszystkich dzielnicach przez Centrum Komunikacji Spo�ecznej, na Targ�wku dotyczy�y wypracowania sp�jnej strategii spo�eczno-kulturalnej dla dzielnicy.

Na koniec Antoni D�browski ze Zwi�zku Stowarzysze� Praskich zg�osi� potrzeb� turystycznego o�ywienia Pragi, natomiast architekt Maciej Czeredys propozycj� powrotu do przedwojennych wzorc�w budownictwa spo�ecznego. Dowodzi�, �e koszt metra kwadratowego mieszkania, wraz z zakupem gruntu, to ok. 3300 z�. Reszta to zarobek dewelopera. Zak�adamy, �e w mie�cie inwestycja deweloperska jest jedyn� mo�liwo�ci�, natomiast oferta mo�liwo�ci powinna by� szersza, skierowana do ludzi o r�nym statusie maj�tkowym. Wymaga�oby to realnego wsparcia dla inicjatyw non-profit, kt�rego obecnie nie ma i wi�kszej wra�liwo�ci spo�ecznej, zar�wno na poziomie centralnym, jak i lokalnym.

Dyskusja po przedstawieniu wszystkich propozycji zmierza�a w kierunku konieczno�ci zmian prawnych oraz wypracowania rzetelnej strategii dla Pragi. Rozmowy w kuluarach trwa�y do p�nego wieczora. Departament Propozycji zaprasza na kolejne spotkania w dzielnicach: 12.10 na Ursyn�w, do Klubokawiarni "Ursynoff", ul. Szolc-Rogozi�skiego 1, 19.10 na �oliborz, do klubokawiarni Coco de Oro, ul. Potocka 14, 26.10 na Bia�o��k�, do Bia�o��ckiego O�rodka Kultury, ul. Vincenta van Gogha 1, zawsze o 19.00.

Kr.